Trong kỷ nguyên mà ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) đã trở thành tiêu chuẩn vàng để đánh giá một doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang bị bỏ lại phía sau. Một trong những nguyên nhân lớn nhất là thiếu nhận thức đầy đủ về ESG – từ ý nghĩa, lợi ích cho đến cách triển khai. Thay vì nhìn nhận ESG như một cơ hội để nâng cao giá trị và phát triển bền vững, nhiều doanh nghiệp vẫn coi ESG là một gánh nặng chi phí, hoặc thậm chí là khái niệm quá xa vời với thực tế kinh doanh.
Sự thiếu nhận thức này không chỉ khiến các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) bỏ lỡ cơ hội gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn làm suy giảm khả năng cạnh tranh ngay tại thị trường trong nước. Với những quy định pháp lý ngày càng khắt khe từ các thị trường xuất khẩu như EU, Mỹ hay Nhật Bản, việc thiếu kiến thức về ESG có thể khiến doanh nghiệp gặp phải những rủi ro nghiêm trọng, từ mất khách hàng, mất đối tác đến nguy cơ tụt hậu trong ngành.
ESG – Khái niệm vẫn còn xa lạ với nhiều doanh nghiệp Việt Nam
Mặc dù ESG đã trở thành một tiêu chuẩn toàn cầu, đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Việt Nam, đây vẫn là một khái niệm khá mơ hồ và khó tiếp cận. Điều này xuất phát từ việc ESG thường được nhắc đến như một chuẩn mực dành cho các tập đoàn lớn hoặc thị trường phát triển, thay vì là yếu tố có thể áp dụng vào thực tế của các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nhiều SME hiện nay chỉ tập trung vào việc đảm bảo mục tiêu lợi nhuận ngắn hạn mà không chú ý đến những giá trị lâu dài mà ESG có thể mang lại. Họ thiếu hiểu biết rằng việc bảo vệ môi trường, tạo ra giá trị xã hội và minh bạch trong quản trị doanh nghiệp không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cách để nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định thương hiệu trên thị trường.
Thực tế, tại Việt Nam, số lượng chương trình đào tạo bài bản về ESG dành riêng cho SME còn hạn chế, khiến cho việc phổ cập ESG đến các doanh nghiệp nhỏ trở nên khó khăn. Nhiều doanh nghiệp thậm chí không biết rằng, ngay cả những thay đổi nhỏ như sử dụng năng lượng tái tạo, tối ưu hóa quy trình sản xuất hoặc chăm lo phúc lợi nhân viên đều là một phần quan trọng của ESG.
Quan niệm sai lầm: ESG chỉ làm tăng chi phí mà không mang lại lợi ích
Một rào cản lớn trong việc tiếp cận ESG của các doanh nghiệp Việt Nam là quan niệm rằng ESG chỉ phù hợp với những công ty lớn, có nguồn lực mạnh. Nhiều doanh nghiệp SME vẫn cho rằng ESG là một gánh nặng tài chính thay vì cơ hội để tối ưu hóa hoạt động và cải thiện hiệu quả kinh doanh.
Họ lo ngại rằng việc giảm phát thải carbon hay cải thiện điều kiện làm việc cho nhân viên sẽ tiêu tốn chi phí lớn mà không mang lại lợi ích trực tiếp. Thực tế, những khoản đầu tư ban đầu này thường giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí trong dài hạn. Chẳng hạn, việc sử dụng năng lượng tái tạo hay giảm lãng phí trong sản xuất không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí vận hành.
Nhiều doanh nghiệp cũng chưa nhận ra rằng các tiêu chuẩn ESG không chỉ được thị trường quốc tế coi trọng mà còn đang dần trở thành yếu tố quyết định cho lòng trung thành của khách hàng trong nước. Khách hàng, đặc biệt là thế hệ trẻ như Millennials và Gen Z, ngày càng ủng hộ những doanh nghiệp có trách nhiệm với cộng đồng và môi trường.
Mất cơ hội lớn vì thiếu nhận thức
Hậu quả của việc thiếu nhận thức về ESG là rất rõ ràng. Nhiều SME tại Việt Nam đã bị loại khỏi chuỗi cung ứng quốc tế vì không đáp ứng được yêu cầu từ các đối tác lớn. Một số khác mất đi cơ hội tiếp cận các quỹ đầu tư hoặc thị trường mới, bởi vì các nhà đầu tư hiện nay ngày càng ưu tiên những doanh nghiệp có chiến lược ESG rõ ràng.
Không chỉ vậy, doanh nghiệp thiếu ESG còn khó xây dựng được lòng tin từ khách hàng, đặc biệt là trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng coi trọng giá trị bền vững. Nếu không sớm cải thiện, doanh nghiệp có thể bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua toàn cầu hóa.
Khó khăn lớn nhất đối với các doanh nghiệp SME trong việc áp dụng ESG không chỉ nằm ở nhận thức mà còn ở việc thiếu các công cụ và hướng dẫn cụ thể. Trong khi các tập đoàn lớn có thể thuê chuyên gia tư vấn hoặc xây dựng các đội ngũ chuyên trách ESG, SME thường không có đủ nguồn lực để tự nghiên cứu và triển khai.
Hiểu được điều này, Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc (TAC) đã tiên phong triển khai chương trình đào tạo "Đào tạo doanh nghiệp phát triển bền vững – ESG" dành riêng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam. ESG là chuỗi chuyên đề thuộc Chương trình đào tạo trực tuyến cho doanh nghiệp năm 2024 của Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc (Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Chương trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí.
Các doanh nghiệp quan tâm có thể tham khảo và đăng ký ngay để không bỏ lỡ cơ hội đón đầu xu hướng phát triển thời gian tới tại link:
Thông tin chi tiết, xin liên hệ:
Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc, Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Địa chỉ: Tòa nhà D25 Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngõ 7 Tôn Thất Thuyết, Cầu Giấy, Hà Nội.
ĐT: (84-24) 710.99.100
Email: tac@mpi.gov.vn
Website: https://vietnamsme.gov.vn/
